<Resultaat 2 van 1419

>

Mijn waarde Vriend De Bom,
Ik ontving gisteren bijgaande stuk, waarschijnlijk voor den Koophandel bestemd.[1] Het kan er waarlijk niet door, omdat het geen dagbladartikel is. Het is niet slechter dan een dagbladartikel maar het is iets anders en ik kan het dus niet aanbevelen.[2] Ik meen echter dat het in het Het Volksbelang wel te pas zou komen.[3] Wilt gij het aan de redactie van dit blad zenden, met verwittiging van den schrijver indien gij dit noodig oordeelt.
Beste groet
Max Rooses

Annotations

[1] Welk stuk Rooses bedoelt, werd niet achterhaald. Het kon een artikel zijn over het jubileum van Leopold II of een artikel over de kiezing te Leuven in verband met de kandidatuur van Felix V. Decoster, waarover hij in een brief aan Max Rooses sprak. Zie de brief van Emmanuel De Bom aan Max Rooses van 27 december 1889 (AMVC, B 30939/95). Over beide onderwerpen werd echter nergens een artikel van De Bom aangetroffen.
[2] Max Rooses bedoelt aanbeveling bij Paul Billiet, hoofdredacteur van De Koophandel van Antwerpen. De medewerking van Emmanuel de Bom aan De Koophandel van Antwerpen via Max Rooses vond zijn oorsprong in volgende feiten: bij de oprichting van het orgaan van de jonge liberale flaminganten in Antwerpen in 1886, het weekblad Noord en Zuid, was De Bom samen met Jef van de Venne, Edward Poffé en J. Verstern betrokken, en daarin had De Bom een aantal bijdragen (onder meer over het onderwijs) onder het pseudoniem Mob gepubliceerd. Zie Paul van Tichelen, Bibliografie van en over Emmanuel de Bom (Antwerpen, De sikkel, 1947), p. 73, nr. 248-252; 95, nr. 415-426.
Toen het blad in 1887 zijn uitgave staakte, versmolt Noord en Zuid met De kleine gazet en kwam de voormalige redactie van Noord en Zuid bij die van De kleine gazet. Van deze krant waren de zogenaamde 'kleine kapelmannen' de redacteurs. Dit was een scheldnaam waarmee de klerikalen de liberale partij van Antwerpen bedachten, die volgens hen nog maar uit een klein groepje zou bestaan. De redacteurs van De kleine gazet waren Max Rooses, Jan van Rijswijck, Arthur Cornette, Julius de Geyter, Hendrik Baelden, J. Adriaensen en Flor van der Ven, terwijl ook Nicolaas Cuperus en Emmanuel Rosseels meewerkten. Van De Bom verschenen twee bijdragen in De Kleine Gazet (17 juni en 24 juni 1888). Zie Paul van Tichelen, Bibliografie van en over Emmanuel de Bom, p. 71, nr. 235.
In 1888 versmolt De kleine gazet met De Koophandel van Antwerpen, de spreekbuis van de liberale partij van Antwerpen, waarvan medestichter F. Delvaux-Pecher door Het recht (13 april 1890) een der voornaamste vertegenwoordigers van 'de kleine kapel' werd genoemd. Ook Constant Jacob Hansen spreekt in een brief aan Theophiel Coopman van "De Koophandel, het ambtsblad der Veem of Kapel". Zie de brief van Constant Jacob Hansen aan Theophiel Coopman van 9 oktober 1890 (AMVC, H 2555, 44700/349). De voormalige redactiestaf van De kleine gazet verklaarde bij de samenstelling dat ze vrijwillig met De Koophandel van Antwerpen zou samenwerken tot steun van de Vlaamse liberale partij. Zie De Borger, Bijdrage tot de geschiedenis van de Antwerpse pers. Repertorium 1794-1914, p. 377-380.
Waar Het Recht de rol van de 'kleine kapel' in De Koophandel van Antwerpen in het algemeen besprak, legde het vooral de nadruk op de leidinggevende rol van 'hogepriester' Rooses in dit blad, en zinspeelde het op de betrekkingen van de 'kapelmannen' met de loge. 'Hogepriester' is nl. de negentiende graad van de drieëndertig graden in de hiërarchie van de vrijmetselaarsloge. Zie Het recht van 2 maart 1890 (p. 3), 28 maart 1890 (p. 3) en 30 maart 1890 (p. 3). Na de dood van Désiré van Spilbeeck ging ook De Vlaamsche School over in handen van de 'kleine kapel'; Max Rooses stond aan het hoofd daarvan. En ook het Antwerpse Taalverbond zou een creatie zijn van de 'kleine kapel'. Zie Het recht van 2 maart 1890 (p. 3). Zowel De Boms intrede bij De Koophandel van Antwerpen, zijn medewerking aan De Vlaamsche School als zijn activiteit in het Taalverbond van Antwerpen stonden dus onder het patronaat van Max Rooses.
Kort na de eerste bijdrage van De Bom in De Koophandel van Antwerpen (23-24 september 1888, p. 2), getiteld 'Antwerpsche zeden. Een standje', getekend Mendel, was de verhouding tussen De Bom en Paul Billiet slechter geworden. Reeds op 18 december 1888 vroeg De Bom de bemiddeling van Rooses bij Billiet voor de opname in De Koophandel van Antwerpen van zijn artikel over Jan van Beers, vermits hij zich wegens bepaalde moeilijkheden met Billiet niet meer durfde aanbieden. Zie de brief van De Bom aan Rooses van 18 december 1888 (AMVC, B708, 30939/71).
In de loop van 1889 verschenen er in de rubriek 'Kunst- en letternieuws' in De Koophandel van Antwerpen twintig besprekingen van Emmanuel de Bom (ondertekend M) over boeken en tijdschriften. Maar in heel zijn briefwisseling met Max Rooses uit 1889 beklaagde De Bom zich over de laatdunkende en onwillige houding van Billiet ten opzichte van zijn artikelen en verzocht hij de bemiddeling van Rooses voor de opname ervan. Zie de brieven van De Bom aan Rooses uit 1889, vnl. van 20 augustus 1889 (AMVC, B708, 30939/85) en van 22 augustus 1889 (AMVC, B708, 30939/86).
[3] Niet opgenomen in Het volksbelang; zie ook [1].

Register

Naam - persoon

Adriaensen, Jan (° Brussel, 1847-10-20 - ✝ Schaarbeek, 1931-01-20)

Onderwijsbeambte en schrijver.

Studeerde aan de Rijksnormaalschool in Lier (diploma 1867). Was achtereenvolgens onderwijzer - aan de Gemeenteschool te Leuven (1867) en aan de Rijksmiddelbare School te Antwerpen (1869) -, ambtenaar bij de vertaaldienst van het parlement, en (van 1879 tot 1896) inspecteur lager onderwijs voor het kanton Lier. Hij was in Antwerpen lid van de Nederlandse afdeling van het Verbond van Kunsten en Letteren, vertoefde er in vooruitstrevende liberale kringen, en wordt in 1876 vernoemd als hoofdredacteur van De kleine gazet; hij was mogelijk ook lid van de vrijmetselaarsloge La Persévérance.

Schreef hoofdzakelijk didactisch gericht toneel, ook voor kinderen, maar verwierf vooral bekendheid (onder zijn ps. Jan Jans) met satirische stukjes in dag- en weekbladen. Heeft naast schoolboekjes voor rekenen ook een aantal vulgariserende werken over het leven en de betekenis van schilders als P.P. Rubens, J. Jordaens, A. van Dijck, D. Teniers en A. Wiertz op zijn naam.

Baelden, Hendrik (° Bulskamp, 1851-10-19 - ✝ Antwerpen, 1901-08-12)

Burgerlijk ingenieur en toneelschrijver.

Leerling van het Koninklijk Atheneum in Brugge, waar hij kennismaakte met A.Cornette Sr., wiens intieme vriend hij bleef. Studeerde aan de Gentse universiteit, waar hij lid was van het Taalminnend Studentengenootschap 't Zal Wel Gaan en van 1872 tot 1880 talrijke bijdragen publiceerde in de Gentsche studentenalmanak. Werd in 1881 benoemd tot afdelingsoverste in de technische dienst van de Belgische Spoorwegen te Antwerpen. Was militant vrijzinnig en overtuigd vlaamsgezind.

Werkte mee aan De kleine gazet, waarin hij anti-papistische artikeltjes schreef. Was lid van het Taalverbond en van de Zuid-Nederlandsche Tooneelbond. Zijn literaire oeuvre is beperkt; het bestrijkt slechts dertien jaren (1874-1887). Hoogtepunten hierin zijn de drama's Varli de zanger (1884) en Christina Borluut (1886), beide in verzen.

Beers Sr., Jan Van (° Antwerpen, 1821-02-22 - ✝ Antwerpen, 1888-11-14)

Schrijver.

Vader van Jan van Beers Jr.

Billiet, Paul (° Antwerpen, 1838-02-14 - ✝ Antwerpen, 1918-11-01)

Schrijver en journalist.

Bevriend met Fr.van Hoof met wie hij in 1890 in de raad van beheer van de Antwerpse vereniging Les Amis des Orphelins zetelde. Liberaal voorman. Van 1858 tot 1862 medewerker aan De Grondwet o.l.v. J.van Rijswijck Sr. Redacteur (1863 - 1876) en hoofdredacteur (1876 - 1894) van De Koophandel van Antwerpen. Daarna Antwerps correspondent van De Vlaamsche gazet (Brussel) en Het laatste nieuws (id.). Was achtereenvolgens secretaris (1885), voorzitter van de Antwerpse afdeling (1890) en algemeen voorzitter (1894) van het Belgisch Komiteit der Drukpers. Kwam in De Koophandel van Antwerpen herhaaldelijk op voor het Nederlands toneel in Antwerpen en speelde een belangrijke rol bij de oprichting van de Vlaamse Opera aldaar. Schreef zelf ook toneelstukken o.m. Help U zelven (1867) Belofte maakt schuld (1872) en Liederik de rentmeester (1875). Vertaalde Frans en Duits toneelwerk.

Bom, Emmanuel Karel De (° Antwerpen, 1868-11-09 - ✝ Kalmthout, 1953-04-14)

Bibliothecaris, journalist en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Nora Aulit op 24/08/1901 in Antwerpen.

Coopman, Theophiel (° Gent, 1852-11-24 - ✝ Schaarbeek, 1915-06-04)

Dichter, criticus, literatuurhistoricus en bibliograaf.

Cornette Sr., Arthur (° Brugge, 1852-03-27 - ✝ Antwerpen, 1907-03-09)

Leraar en politicus.

Cuperus, Nikolaas Jan (° Antwerpen, 1842-11-20 - ✝ Antwerpen, 1928-07-13)

Handelaar, liberaal voorman, grondlegger van de Belgische turnbeweging. Trad in 1860 in de zaak van zijn vader, de bekend gebleven theehandelaar Cupérus. Was liberaal gemeenteraadslid te Antwerpen (1875 - 1894 en 1904 - 1911) en senator voor het arrondissement (1919 - 1921). Actief lid van de Van Maerlantkring, de Olijftak, het Willemsfonds en de Liberale Vlaamsche Bond. Maakte deel uit van de loge Marnix van St.-Aldegonde. Medestichter, secretaris en voorzitter van de Belgische Turnbond (1865 -) en met zijn vriend F. Gittens initiatiefnemer tot de oprichting van de eerste Belgische turnvereniging voor het volk, De Gymnastische Volkskring, waarvan hij in 1873 voorzitter werd. Was medewerker aan Le gymnaste belge (1865 - 1874) en stichter van het tijdschrift Volksheil (1873 -1896). legde de grondslag voor een Nederlandse turnvaktaal, later gestandardiseerd door O. Delaive.

Geyter, Julius De (° Lede, 1830-05-25 - ✝ Antwerpen, 1905-02-18)

Letterkundige en politicus.

Hansen, Constant Jacob (° Vlissingen, 1833-10-04 - ✝ Brasschaat, 1910-04-14)

Letterkundige en bibliothecaris.

Poffe, Eduard (° Tienen, 1862-10-11 - ✝ Antwerpen, 1920-12-26)

Historicus, folklorist en schrijver.

Rooses, Max (° Antwerpen, 1839-02-10 - ✝ Antwerpen, 1914-07-15)

Kunsthistoricus en criticus.

Vader van Rosa Rooses.

Rosseels, Emmanuel (° Antwerpen, 1818-07-11 - ✝ Antwerpen, 1904-12-02)

Schrijver en effektenmakelaar.

Rijswijck, Jan Van (° Antwerpen, 1853-02-14 - ✝ Testelt, 1906-09-23)

Advocaat en burgemeester van Antwerpen.

Spilbeeck, Desiderino Petrus (gen. Désiré) Van (° Antwerpen, 1831-12-12 - ✝ Antwerpen, 1887-05-30)

Kunstcriticus en schrijver.

Ven, Flor Van Der (° Antwerpen, 1848-01-01 - ✝ Kalmthout, 1931-10-21)

Ambtenaar.

Venne, Jef Van De (° Antwerpen, 1867-06-12 - ✝ Wilrijk, 1952-07-17)

Onderwijzer en schrijver.

Studeerde aan de toenmalige Rijksnormaalschool voor jongens te Antwerpen. Werd in 1886 benoemd tot onderwijzer te Antwerpen. Was een der vroegste leden van de Mertensvereniging, waar hij vele Vlaamse vrijzinnige voormannen leerde kennen; medestichter van de onderwijsvereniging Diesterweg. Lid van het Antwerpse Taalverbond en secretaris van het Verbond der Vlaamsche Vrijzinnige Vereenigingen. Medeopsteller van Noord en Zuid en hoofdopsteller van Recht door zee, werkte mee aan het Nederlandsch museum, Ons woord en De Koophandel van Antwerpen. Schreef een groot aantal artikels over opvoedkunde.

Titel - krant/tijdschrift

Koophandel Van Antwerpen, De. Dagblad Voor Politiek, Nijverheid, Kunst En Landbouw Van Antwerpen (° 1863 - ✝ 1897)

'Dagblad voor Politiek, Nijverheid, Kunst en Landbouw van Antwerpen'. Doctrinair-liberaal dagblad.

Noord En Zuid (° 1886 - ✝ –, 1887)

Antwerps staat- en letterkundig weekschrift met als motto 'Eén taal, één volk'.

Hoofdredacteur was J.van den Dries. Als informatie- en opinieblad was het onpartijdig, Vlaamsgezind en vrijzinnig. Versmolt met De kleine gazet.

Recht, Het. Weekblad Voor Vlaamsche Belangen (° 1874 - ✝ –, 1893)

Antwerps blad.

Vlaamsche School, De (° 1855 - ✝ 1901)

Tijdschrift voor kunsten, wetenschappen, letteren, oudheidkunde en kunstnijverheid.

Volksbelang, Het (° 1867 - °)

Vlaams liberaal weekblad.

Naam - instituut/vereniging

Taalverbond, Het (° 1887 - ✝ –, 1900)

Liberale vereniging.