<*hitLabel* 9 *ofLabel* 1419

>

ANVERS (STATION) 22 [JA]NV 1890 1-M
ANVERS 22 JANV 1890 1-M
Mr E[mmanuel Karel] de Bom
ten Stadhuize
1e bureel,
Antwerpen
 
Amice,
Rampen, rampen, niets dan rampen
zijn mijn lot in 't nieuwe jaar....
'k Zou "mijn eigen" knijpen, stampen,
zoo 't mijn schuld was, doch voorwaar,
"onafhanklijk van mijn willen
is 't", dat 'k mij gedwongen zie,
ik, ... zoo vlijtig als een bie,
niet uit fijne luiaardsgrillen,
hoort ge, maar uit hooger dwang,
u te vragen ... mijn gezang
en gelees wat uit te stellen![1]
Donderdag[2] — hoe gaern ik 't deed —
is het gansch onmooglijk! Weet,
— zelfs, gij moogt het voortvertellen —
dat ik dan, met mijne vrouw,
heenmoet naar den Franschen Schouwburg,
om daar én leed én zonde
van de hemelsche Esclarmonde,[3]
die dán juist voor de eerste maal
't licht ziet dezer schouwburgzaal,
te vernemen en te gaar
vroom te weenen over haar ....
Wilt gij, evenals de artisten
van den schouwburg, die niet wisten
dat ik morgen lezen moest,
relâcheeren,[*] met veel "Lust"
(dit is Duitsch) zal ik dan, Vrijdag,[4]
afdoen, wat — als taak — op mij lag ....
Zaterdag is ook al goed ....
Hiermee zwaai ik mijnen hoed
om u, hoofsch te salueeren,
nogmaals biddend: relâcheeren!
Met een handdruk, gul en rond,

Teeken ik, Uw
P[ol de Mont]... —
P[ost Scriptum]
Wil mij even schrijven
Wat U straks tot mij mocht drijven,
toen gij beldet aan mijn deur,
en Herodes kwam niet veur!!![5]

Annotations

[3] In het Théâtre Royal d'Anvers had op donderdag 23 januari 1890 de première plaats van Esclarmonde, een romaneske opera in vier bedrijven en acht taferelen op tekst van Alfred Blau en Louis de Gramont, en gecomponeerd door Massenet, Jules. Programma en rolverdeling van de opvoering van Esclarmonde in Le Théâtre Royal d'Anvers, ook de 'Fransche Schouwburg' of de 'Koninklijke Schouwburg' genoemd, werden afgedrukt in de Koophandel van Antwerpen op 23 januari 1890.
De rol van Esclarmonde, oosterse keizerin, werd vertolkt door M. Vaillant-Couturier. De première van Esclarmonde in Frankrijk had plaats op 15 mei 1889 te Parijs in l' Opéra Comique. In de Muntschouwburg te Brussel werd de opera opgevoerd op 27 november 1889.
[4] Dat was vrijdag vrijdag 24 januari 1890. Zie brief 5, noot 3.
[5] Deze zin is een parafrase op 'Koning Herodes kwam zelve veur', een versregel uit een Driekoningenliedje dat onder meer in de Noordbrabantse en Antwerpse Kempen gezongen werd. In de versie die De Mont zelf van het Driekoningenlied gaf na vergelijking van een vijftal varianten, luidde de tekst als volgt: "Herodes, de koning, kwam zelve veur: zijn broek was gescheurd en zijn hemd stak er deur." Zie Pol de Mont, 'Een driekoningenliedje', in: Volkskunde, jrg. XII (1899-1900), p. 30-32.
Zie ook Jozef Simons, Ons vroom en vroolijk Kempenland (Antwerpen, L. Opdebeeck, 1925), p. 61-62 en K.C. Peeters, Het volksche lied in Vlaanderen (Antwerpen, De Nederlandsche Boekhandel, 1942), p. 51, 58-60, 62.
[*] Het Franse woord 'relâcher' betekent: 'ontslaan van'. In theatertaal betekent 'relâche' dat de voorstelling opgeschort wordt. Het Antwerpse theaterpubliek sprak daarom wel eens verkeerdelijk van 'on joue relâche' wanneer een voorstelling afgelast of uitgesteld werd.

Register

*persname*

Bom, Emmanuel Karel De (° Antwerpen, 1868-11-09 - ✝ Kalmthout, 1953-04-14)

Bibliothecaris, journalist en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Nora Aulit op 24/08/1901 in Antwerpen.

Massenet, Jules Emile Frédéric (° Mountaud, 1842 - ✝ Parijs, 1912)

Componist.

Mont, Maria Polydoor Karel De (gen. Pol) (° Wambeek, 1857-04-15 - ✝ Berlijn, 1931-06-29)

Schrijver, kunsthistoricus en journalist.

Vaillant-couturier, M. (° Parijs, 1860 - °)

Frans operazangeres.

Studeerde aan het conservatorium te Parijs. Was verbonden aan de Muntschouwburg te Brussel van 1878 tot 1885. Huwde in 1879 de bariton van de Muntschouwburg, Couturier. Trad op in Nantes, Genève, Buenos Aires, St.-Petersburg en in de Opéra Comique van Parijs vanaf 1888. Zong o.a. Esclarmonde in het Théâtre Royal d'Anvers.

*pubname*

*journal*

Koophandel Van Antwerpen, De. Dagblad Voor Politiek, Nijverheid, Kunst En Landbouw Van Antwerpen (° 1863 - ✝ 1897)

'Dagblad voor Politiek, Nijverheid, Kunst en Landbouw van Antwerpen'. Doctrinair-liberaal dagblad.

Volkskunde. Tijdschrift Voor Nederlandsche Folklore. (° 1888 - ✝ 1914)

'Tijdschrift Voor Nederlandsche Folklore'.

Door P.de Mont en A.Gittée gesticht. A.de Cock werd in 1894 redacteur en bleef tot zijn dood in 1921 aan het tijdschrift verbonden. Van 1914 tot 1920 hield het tijdschrift op te verschijnen. Sedert 1920 verscheen het opnieuw onder de titel Nederlandsch tijdschrift voor volkskunde. Van 1936 tot 1938 werd de redactie geleid door V.de Meyere en J.de Vries. In 1940 begon een nieuwe reeks, getiteld Volkskunde. Driemaandelijks tijdschrift voor de studie van het volksleven, onder redactie van J.de Vries, J.Fr.Gessler, P.de Keyser en M.de Meyer. Redactiesecretarissen waren P.J.Mertens en K.C.Peeters.

*institute*

Koninklijke Muntschouwburg

Brusselse operaschouwburg.

Theatre Royal D'anvers (° 1709 - ✝ 1934)

Antwerps theater, waarvan de voorgeschiedenis teruggaat tot de 17de eeuw, toen Antwerpse aalmoezeniers op diverse plaatsen in de stad toneelvoorstellingen inrichtten om geld te verzamelen voor liefdadige doeleinden. De eerste voorstelling in het zogeheten Tapissierspand (op de gronden van de huidige Komedieplaats), waar het theater sindsdien zijn vaste standplaats had, ging door in 1709. Tot 1829, toen het Tapissierspand werd afgebroken om plaats te ruimen voor de nieuwe door P.Bourla ontworpen schouwburg, bleef het een centrum van voornaam toneelleven te Antwerpen. Reeds tijdens het Oostenrijks bewind (1713—1794) werd het Vlaams toneel er verdrongen ten voordele van Franse en Italiaanse opera's. Onder Frans bewind verheven tot "Grand Théâtre" en onder Nederlands bewind tot "Théâtre Royal", groeide het na 1834, toen het inmiddels door de stad gesubsidieerde gezelschap zijn intrek nam in de nieuwe schouwburg, uit tot een brandpunt van Frans cultuurleven, waarbij een bijzondere voorliefde aan de dag werd gelegd voor opera's en operettes. In 1931 werden de stadstoelagen ingetrokken; de instelling verdween na het seizoen 1933 - '34. Het gebouw werd daarna ingenomen door de Koninklijke Nederlandse Schouwburg, die er nu nog gevestigd is.

Theatre (royal) Des Galeries (saint-hubert), Le (° 1847 - °)

Brussels theater, tussen Schildknapenstraat 69, Koningsgalerij 32, Prinsengalerij en Predikherenstraat. Het theater ligt in deze rechthoek ingebouwd en bestaat nog altijd. Het voor zijn tijd vooruitstrevend gebouw werd ontworpen door de architect Cluysenaer en in gebruik genomen in 1847. Tussen 1862 en 1907 vierde de operette er hoogtij, vooral onder het beleid van de directeurs Delvil, Carion en Maugé. Daarnaast werden in een luxueuse enscenering ook revues gebracht. Tussen 1890 en 1893 was de directie in handen van de orkestleider Durieux. Het Théâtre des Galeries speelde onafgebroken de belangrijkste rol in het Brussels theaterleven en in de ontwikkeling van het toneel zelf. Het aantal premières was er relatief groot, de voorstellingen waren vrijwel altijd interessant, de gezelschappen homogeen en van een zeldzame kwaliteit.