De kiezing is nu achter den rug en achter den rug[1] zijn nu ook de talrijke emoties — pijnlijke 't meest. 'k Heb in de laatste dagen veel indrukken opgedaan, die misschien later zullen verwerkt worden in een roman of een comedie De Politiek.[2]
Nu zou het tijd moeten worden om aan 't herkneden van mijn tooneelstuk te denken.[3] Ik denk er reeds lang aan, maar elken dag vind ik 'n nieuwe drogreden uit, om daarmee te wachten. — 'k Ben wellicht nog te veel onder den invloed van de stemming waarin ik schreef, 'k zie dat nog niet genoeg met andere oogen. Dezen namiddag nog maakte ik mij, al wandelend, de volgende opmerking: als men pas op een veld koren geoogst heeft, dan kan men niet weer terstond herbeginnen met op hetzelfde veld koren te zaaien. Dat is elementaire landbouwkunde. Men plant dan op dezelfde plek aardappelen of rapen, of andere zulkdanige dingen.
Zoo is 't met mijn veld ook gelegen. Ik zou daarop eerst nog wat... petaten of wat beetwortels moeten winnen, eer ik weer aan koren — of aan de blonde haren van Lisa mag denken.[4]
'k Heb vooreerst vier gewassen te kweeken. Het eerste is een rôo kool: Jack the Ripper — rood van bloed en rookend van gekorven ingewanden.[5]
N[umme]r 2 zijn wij soorten van ajuinen; Doctor Mane en Doctor Diets.[6]
Daarop komt een tenger winterradijske zijn sehnsuchtig koppeken zich voor 't oog van mijn ziel vertoonen, lonkend knikken en salueeren = o nostalgisch herdenken aan Alice, de lieve doode.[7]
En ten slotte een kolossale peperradijs: o met veel peper in. Een "Spel in éen Uytkomste" getiteld Willem Ogier. Heden heb ik 't plan gevonden en verscheidene kiemen van scènes in 't zaadbakje — mijn notaboekje — verzameld —[8]
Ziedaar, Gust, wat ik te doen heb: Werk genoeg?
Dit alleen embeteert me, ik zou voor de grap, willen meedingen in 2 prijskampen in Holland data 1 en 31 Dec[ember] Er is 1000, 300 en 150 g[u]l[den] te winnen
Hoort gij van hier 't knallen der Champagnestoppen — was ik zoo gelukkig eens — met mijn herziene en verbeterde Elisa —
?
Em[manuel]
Annotations
[1] De Bom verwijst naar de gemeenteraadsverkiezingen van 19 oktober 1890, dus deze brief is in elk geval na die dag te dateren.
[2] Nooit verschenen. Wel vinden we in De Boms Aanteekeningen IX op p. 126 (januari 1890) een aantal "onderwerpen voor studies", waaronder "De Politiekers".
[3] De Bom bedoelt Madame van Reusel.
[4] Lisa is het hoofdpersonage uit Madame van Reusel.
[5] Nooit verschenen. In De Boms Aanteekeningen IX van januari 1890 vinden we tussen zijn plannen onder meer een "Tooneel voor poppen. I. Jack The Ripper, draak met zeven koppen (opgedragen aan F. van Doeselaer) met Proloog. II. De twee Doctoren, Academische Hanzerij in Schuifkens.." Jack the Ripper terroriseerde Londen in 1883.
Zie over hem Donald McCormick, The Identity of Jack the Ripper (Londen, Jarrolds Publishers, 1959).
[6] De Twee Doctoren. Academische Hanzerij in éen schuifken en éen prologe. Zie [6] en brief 82, noot 11.
[7] Allusie op de novelle Alice, die in 1890 in De Nederlandsche spectator verscheen (22 november 1890, p. 391–393) en in hetzelfde jaar ook afzonderlijk werd gepubliceerd bij Meulenhoff en Co. Het werd ook opgenomen in de bundel Scheldelucht (Brussel, A. Manteau, 1941), p. 41–49.
[8] Aantekeningen, plannen, voorontwerpen en dergelijke voor dit nieuwe toneelstuk vinden we in: De Bom, Aanteekeningen X (mei 1890, p. 53–60) en in zijn Aanteekeningen (geen verdere aanduidingen), p. 106–122. Het stuk zelf verscheen nooit.
Dat De Bom zich ten zeerste interesseerde voor Willem Ogier blijkt uit menige recensie van zijn hand. Zie o.a. Ons Tooneel van 14 en 21 september, 23 november en 14 december 1890. Zie ook Het volksbelang van 14 en 21 september 1889, en De Koophandel van Antwerpen van 6, 7, 13–14 en 29 augustus 1889.