Annotations

[1] Namelijk Apomnemoneumata (Lat: Memorabilia)
[2] Deze brief kon niet teruggevonden worden.
[4] In 1891 leverde Vermeylen alleen kopij aan Zingende Vogels.
[5] Nooit verschenen.
[6] Voyage de Chapelle et de Bachaumont (1656): het relaas door Claude Emmanuel Chapelle, een 17de-eeuwse libertijnse schrijver, over een reis door Zuid-Frankrijk met de satirische dichter François Le Coigneux de Bachaumont.
[7] Allusie op de gastronomische bijeenkomsten die tussen 1862 en 1870 gehouden werden te Parijs in restaurant Magny. Er werd o.a. aan deelgenomen door Gustave Flaubert, Georges Sand, Charles Augustin Sainte-Beuve, Toergenjev e.a. Zie Robert Baldick, Les dîners Magny (Parijs, Denoël, 1972. De "Vlaamse diners Magny" werden te Brussel gehouden. Zie de brieven van Vermeylen aan De Bom van 14 januari, 1, 20 en 25 februari en 29 maart 1892.
[8] Edouard Coremans, 'In de kerk', in: Zingende Vogels, I, 1ste stuk (1891), p. 16.
[9] Jan Adriaensen, 'De parade', in: Zingende Vogels,I, 1ste stuk (1891), p. 5.
[10] Pol de Mont, 'Uit "Iris": 1. Herfst, 2.Regendruppels, 3.Maanlicht, 4.O droom van roode rozen (ghazelle), 5.Hevah', in: Zingende Vogels, I, 1ste stuk (1891), p. 62-73.
[11] Hélène Swarth, 'Sonnetten en liederen: 1. Winter, 2. Karma, 3. Lied, 4. Visioen, 5. Kranken, 6. Spiritisme', in: Zingende Vogels, I, 1ste stuk (1891), p. 46-49.
[12] Prosper van Langendonck, 'Drie gedichten: 1. 's Morgens, 2.Langs zomervelden, 3.Crucifigetur', in: Zingende Vogels, I, 1ste stuk (1891), p. 50-51.
[13] Marie Boddaert, 'Over de stille, stille sneeuw', in: Zingende Vogels, I, 1ste stuk (1891), p. 11.
[14] Het liedje gaat als volgt:
"Mijn hart is een beker vol purperen wijn:
— Wien zal 'k er mee drenken?
Mijn hart is een vogel, die zingt zoo fijn:
— Wien zal ik hem schenken?
Mijn hart is een kindje, dat kreunt van pijn:
— Wie zal het niet krenken?
Mijn hart zal eens dood en begraven zijn:
— Wie zal het gedenken?

Zie Zingende Vogels, I, 1ste stuk (1891), p. 47.
[15] Het gedicht Hevah (in: Zingende Vogels, I, 1ste stuk (1891), p. 66-73) is van Pol de Mont. Er bestaat ook een schilderij met die titel van Constant Montald, waarvan de reproductie opgenomen werd als frontispice in Zingende Vogels, I, 1ste stuk (1891).
[16] Boekwezendag, gehouden te Antwerpen op 7, 8 en 9 augustus 1890. Zie De Vlaamsche School, nr. III (1890), p. 131-139.

Register

Name - person

Adriaensen, Jan (° Brussel, 1847-10-20 - ✝ Schaarbeek, 1931-01-20)

Onderwijsbeambte en schrijver.

Studeerde aan de Rijksnormaalschool in Lier (diploma 1867). Was achtereenvolgens onderwijzer - aan de Gemeenteschool te Leuven (1867) en aan de Rijksmiddelbare School te Antwerpen (1869) -, ambtenaar bij de vertaaldienst van het parlement, en (van 1879 tot 1896) inspecteur lager onderwijs voor het kanton Lier. Hij was in Antwerpen lid van de Nederlandse afdeling van het Verbond van Kunsten en Letteren, vertoefde er in vooruitstrevende liberale kringen, en wordt in 1876 vernoemd als hoofdredacteur van De kleine gazet; hij was mogelijk ook lid van de vrijmetselaarsloge La Persévérance.

Schreef hoofdzakelijk didactisch gericht toneel, ook voor kinderen, maar verwierf vooral bekendheid (onder zijn ps. Jan Jans) met satirische stukjes in dag- en weekbladen. Heeft naast schoolboekjes voor rekenen ook een aantal vulgariserende werken over het leven en de betekenis van schilders als P.P. Rubens, J. Jordaens, A. van Dijck, D. Teniers en A. Wiertz op zijn naam.

Aken, Leo Van (° Antwerpen, 1857-11-30 - ✝ Antwerpen, 1904-01-11)

Schilder.

Portretten en volkstaferelen in naturalistische trant. Ook binnenhuistaferelen met een duidelijke invloed van A. Struys. Leerling van de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten te Antwerpen, bij P. Beaufaux. Een der medeoprichters van De Dertien (Antwerpen 1891). In 1891 ook lid van Arte et Labore. Wilde met zijn kunst een sociale boodschap overbrengen. Goede vriend van E. de Bom. Zie ook Th.-B. en Bénézit.

Boddaert, Marie (° Middelburg, 1844-02-06 - ✝ Den Haag, 1914-04-12)

Schrijfster.

Bom, Emmanuel Karel De (° Antwerpen, 1868-11-09 - ✝ Kalmthout, 1953-04-14)

Bibliothecaris, journalist en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Nora Aulit op 24/08/1901 in Antwerpen.

Buysse, Cyrillus Gustave Emile (° Nevele, 1859-09-20 - ✝ Afsnee, 1932-07-25)

Schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks.

Gehuwd met de Nederlandse Nelly Dyserinck op 01/10/1896.

Coigneux De Bachaumont, François Le (° Parijs, 1624 - ✝ Parijs, 1702)

Schrijver.

Met Chapelle auteur van het galante Voyage de MM Bachaumont et La Chapelle, dat talloze herdrukken beleefde en zijn enige bekende werk is.

Coremans, Edouard Charles François Marie (° Elsene, 1863-10-21 - ✝ Etterbeek, 1926-07-24)

Toneelcriticus en bediende bij het Ministerie.

Neef van de gelijknamige Antwerpse meetingist. Fijnzinnige, aristocratische figuur, die o.m. actief was in het Brusselse kunstgenootschap De Distel. Bewonderaar van E.A.Poe. Maakte jammer genoeg niet gepubliceerde vertalingen van Ibsens toneelstukken. Schreef op last van de Belgische regering een overzicht van de Vlaamse letterkunde bestemd voor de Engelstalige bezoekers van de Wereldtentoonstelling te Saint Louis (1904). Was in 1910 secretaris van de afdeling letterkunde van de Wereldtentoonstelling te Brussel. Tijdens WO I werd hij opgenomen in het departement Kunsten en Wetenschappen van het door toedoen van de bezetters gesplitste ministerie, wat hem een veroordeling wegens activisme kostte. Stierf in armoede ondanks de door E.Picard opgezette campagne om hem geldelijk bij te staan.

Dwelshauvers, (Jean) Jacques (° Brussel, 1872-07-09 - ✝ Montmaur-en-Diois (Drôme), 1940-11-14)

Kunsthistoricus en militant anarchist.

Broer van Georges Dwelshauvers en gezel van Clara Köttlitz, met wie hij in 1897 een vrij huwelijk aanging. Deed beloftevolle studies aan het Koninklijk Atheneum Brussel (afd. Latijn-Grieks), waar hij A.Vermeylen leerde kennen. Studeerde 1890-92 natuurwetenschappen aan de ULB (diploma van kandidaat in juli 1892). Met een beurs van de Jacobsstichting vatte hij in oktober 1892 studies in de medicijnen aan te Bologna, samen met de latere geneesheren Herman Köttlitz en Alfred Walravens. Hij verliet Bologna in 1897, zonder de hele cyclus te hebben beëindigd.

In hetzelfde jaar begonnen de eerste strubbelingen met Gust Vermeylen, i.v.m. diens huwelijk met Gaby Brouhon en de strekking en inhoud van Van Nu en Straks. Het jaar daarop maakte hij een nieuwe reis naar Bologna en Bergamo. In het voorjaar van 1899 trok hij met Clara naar Firenze, waar hij zich voortaan geheel aan kunsthistorisch onderzoek wijdde, geboeid door de figuur van Botticelli en de kuituur van het Quattrocento. Hij zou in Firenze ook nog de toelating hebben gevraagd zich voor de eindexamens geneeskunde aan te bieden, maar legde die nooit af. Zijn verblijf in en om Firenze (afwisselend te Calamecca en te Castello), dat tot 1906 duurde, werd regelmatig onderbroken voor reizen naar het thuisland, en naar Parijs.

In 1899 werd te Antwerpen trouwens zijn zoon Lorenzo (Jean-Jacques Erasme Laurent) geboren (op de akte tekende o.m. Emmanuel de Bom als getuige), en het gezin was er officieel ingeschreven aan de Montebellostraat 3 tot 1906. In dat jaar, verhuisden zij naar Colombes bij Parijs (Boulevard Gambetta 46, niet-geregistreerde verblijfplaats). Dwelshauvers, die zich intussen Mesnil noemde (naar twee dorpjes bij Dinant, de geboortestad van zijn vaders familie), onderhield er nauwe contacten met de anarchistische en internationalistische beweging. Hij verdiende de kost met het schrijven van reisgidsen, eerst bij Hachette (o.a. de Guide Joanne - na W.O.I Guide Bleu - over Noord-Italië), nadien bij Baedeker.

Tussen 1910 en 1914 vestigde het gezin Mesnil zich te Alfort bij Parijs, waar - gezien zijn moeilijkheden met de geheime politie - evenmin een officiële inschrijving werd genoteerd. Jacques Mesnil stierf in niet opgehelderde omstandigheden te Montmaur, waar zijn zoon toen zou hebben gewoond; hij leed toen al enkele jaren aan een hart- en nierziekte waarvoor hij o.m. door dokter Schamelhout werd behandeld. Behalve aan Van Nu en Straks werkte hij nog mee aan Mercure de France, La société nouvelle, Ontwaking, Onze kunst, Revista d'Arte, Gazette des beaux arts, Burlington Magazine, de Parijse krant L'Humanité en het Italiaanse Avanti. Een bibliografie kan men terugvinden in de geciteerde bronnen.

Langendonck, Prosper Antoine Joseph Van (° Brussel, 1862-03-15 - ✝ Brussel, 1920-11-07)

Schrijver en ambtenaar. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Op 23/12/1899 gehuwd met Adèle Wouters.

Lerberghe, Charles Van (° Gent, 1861-10-21 - ✝ Brussel, 1907-10-26)

Dichter.

Lhuillier, Claude-emmanuel (° La Chapelle-St.-Denis, 1626 - ✝ Parijs, 1686)

Schrijver.

Mont, Maria Polydoor Karel De (gen. Pol) (° Wambeek, 1857-04-15 - ✝ Berlijn, 1931-06-29)

Schrijver, kunsthistoricus en journalist.

Montald, Constant (° Gent, 1862-12-04 - ✝ Brussel, 1944-03-05)

Schilder en decorateur.

Swarth, (stéphanie) Hélène (° Amsterdam, 1359-10-25 - ✝ Velp, 1941-06-20)

Schrijfster.

Vermeylen, August. (° Brussel, 1872-05-12 - ✝ Ukkel, 1945-01-10)

Hoogleraar, kunsthistoricus en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Gabrielle Josephine Pauline Brouhon op 21/09/1897.

Title - journal

Nederlandsche Spectator, De (° 1856 - ✝ 1908)

Weekblad.

Vlaamsche School, De (° 1855 - ✝ 1901)

Tijdschrift voor kunsten, wetenschappen, letteren, oudheidkunde en kunstnijverheid.

Tijdschrift dat bestond uit "oorspronkelijke bijdragen van hedendaagsche dichters, verzameld door Pol de Mont" en dat verscheen in 1891 - 1892 (4 nummers) en 1895 - 1896 (eveneens 4 nummers). Het tijdschrift waarin o.a. bijdragen van A. Peaux, J. Winkler Prins, J. Adriaensen, P. Anri, J. de Geyter, H. Swarth, P. van Langendonck, A. Vermeylen, L. Buyst, C. Buysse, E. de Bom, L. Opdebeek verschenen, werd gedrukt te Hasselt bij drukkerij Winand Klock.