Annotations

[1] Bedoelde brief (niet in ons bezit) is een antwoord op de brief die Van Langendonck naar Buschmann schreef. Zie brief 224 (noot 5). Het gaat hier om de laatste versie (E) van het prospectus.
[2] Dwelshauvers.
[4] Zie ook brief 221, waarin sprake is van enkele Nederlandse boekhandelaars die als agent zouden kunnen optreden.
[5] [Anoniem], 'Van Nu en Straks', in: Tybaert de Kater, III, 17 (11 dec. 1892), p. 3. Het artikel is niet ondertekend. Het spot met de arabesk die abstract gevonden wordt en waar men 'van alles' kan van maken. Er wordt ook gespot met de stijl (nl. de kunst-nog-in-wording). Tybaert spreekt over 'de kunst der foetussen'. In het volgend nummer (III, 18 (18 dec.), p. 2) verscheen een 'Kunst-Ydille', waarin nogmaals de taal van het prospectus (kunst-nog-in-wording) over de hekel werd gehaald.
[6] Niet teruggevonden.
[7] Volgend zinnetje verscheen in dat tijdschrift: "Cordial salut à la jeune oeuvre qui s'annonce si entreprenante et si artiste!" Zie L' Art Moderne, XII, 50 (11 dec. 1892), p. 398.
[8] Zie brief 224, noot 7. Er verscheen niets over Van Nu en Straks in La Société Nouvelle.
[13] Er verschenen in Van Nu en Straks geen vertalingen van Chinese, Hongaarse of Roemeense gedichten. Misschien bedoelde Vermeylen met 'Chinese verzen' de studie van Borel (zie brief 221bis).
[14] Van Langendonck, Schamelhout en Hegenscheidt kwamen bijeen bij Vermeylen. Zie brief 15 (1893) van 10 januari 1893 van Vermeylen aan De Bom.
[15] Dwelshauvers. Zie brief 222bis.

Register

Naam - persoon

Becht, Herman Johan Wilhelm (° Den Haag, 1862-03-25 - ✝ Amsterdam, 1922-02-26)

Oprichter van Becht's Uitgeversmaatschappij NV, op 01/01/1892 te Amsterdam.

Blok, Simon (° Den Haag, 1867-02-26 - ✝ Den Haag, 1933-10-14)

Boekhandelaar in Den Haag, Prinsestraat 17.

Was de eerste agent voor Van Nu en Straks in Nederland. Verkocht zowel nieuwe als tweedehandsboeken, de eerste aan zo'n lage prijs dat hij herhaaldelijk met de Vereeniging ter Bevordering van de Belangen des Boekhandels in conflict kwam; de veroordelingen die hij opliep, hing hij als publiciteitsmateriaal voor het uitstalraam. Was goed bevriend met Paul Verlaine.

Bom, Emmanuel Karel De (° Antwerpen, 1868-11-09 - ✝ Kalmthout, 1953-04-14)

Bibliothecaris, journalist en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Nora Aulit op 24/08/1901 in Antwerpen.

Borel, Henri Jean François (° Dordrecht, 1869-11-23 - ✝ Den Haag, 1933-08-31)

Schrijver en publicist.

Dwelshauvers, (Jean) Jacques (° Brussel, 1872-07-09 - ✝ Montmaur-en-Diois (Drôme), 1940-11-14)

Kunsthistoricus en militant anarchist.

Broer van Georges Dwelshauvers en gezel van Clara Köttlitz, met wie hij in 1897 een vrij huwelijk aanging. Deed beloftevolle studies aan het Koninklijk Atheneum Brussel (afd. Latijn-Grieks), waar hij A.Vermeylen leerde kennen. Studeerde 1890-92 natuurwetenschappen aan de ULB (diploma van kandidaat in juli 1892). Met een beurs van de Jacobsstichting vatte hij in oktober 1892 studies in de medicijnen aan te Bologna, samen met de latere geneesheren Herman Köttlitz en Alfred Walravens. Hij verliet Bologna in 1897, zonder de hele cyclus te hebben beëindigd.

In hetzelfde jaar begonnen de eerste strubbelingen met Gust Vermeylen, i.v.m. diens huwelijk met Gaby Brouhon en de strekking en inhoud van Van Nu en Straks. Het jaar daarop maakte hij een nieuwe reis naar Bologna en Bergamo. In het voorjaar van 1899 trok hij met Clara naar Firenze, waar hij zich voortaan geheel aan kunsthistorisch onderzoek wijdde, geboeid door de figuur van Botticelli en de kuituur van het Quattrocento. Hij zou in Firenze ook nog de toelating hebben gevraagd zich voor de eindexamens geneeskunde aan te bieden, maar legde die nooit af. Zijn verblijf in en om Firenze (afwisselend te Calamecca en te Castello), dat tot 1906 duurde, werd regelmatig onderbroken voor reizen naar het thuisland, en naar Parijs.

In 1899 werd te Antwerpen trouwens zijn zoon Lorenzo (Jean-Jacques Erasme Laurent) geboren (op de akte tekende o.m. Emmanuel de Bom als getuige), en het gezin was er officieel ingeschreven aan de Montebellostraat 3 tot 1906. In dat jaar, verhuisden zij naar Colombes bij Parijs (Boulevard Gambetta 46, niet-geregistreerde verblijfplaats). Dwelshauvers, die zich intussen Mesnil noemde (naar twee dorpjes bij Dinant, de geboortestad van zijn vaders familie), onderhield er nauwe contacten met de anarchistische en internationalistische beweging. Hij verdiende de kost met het schrijven van reisgidsen, eerst bij Hachette (o.a. de Guide Joanne - na W.O.I Guide Bleu - over Noord-Italië), nadien bij Baedeker.

Tussen 1910 en 1914 vestigde het gezin Mesnil zich te Alfort bij Parijs, waar - gezien zijn moeilijkheden met de geheime politie - evenmin een officiële inschrijving werd genoteerd. Jacques Mesnil stierf in niet opgehelderde omstandigheden te Montmaur, waar zijn zoon toen zou hebben gewoond; hij leed toen al enkele jaren aan een hart- en nierziekte waarvoor hij o.m. door dokter Schamelhout werd behandeld. Behalve aan Van Nu en Straks werkte hij nog mee aan Mercure de France, La société nouvelle, Ontwaking, Onze kunst, Revista d'Arte, Gazette des beaux arts, Burlington Magazine, de Parijse krant L'Humanité en het Italiaanse Avanti. Een bibliografie kan men terugvinden in de geciteerde bronnen.

Gilkin, Iwan (° Brussel, 1858-01-07 - ✝ Brussel, 1924-09-28)

Schrijver.

Groesbeek, Klaas (° Nieuwenhoorn, 1858-04-11 - ✝ Amsterdam, 1936-03-26)

Uitgever, boek- en kunsthandelaar.

Kocht op 01/01/1882 van Tj.van Holkema († 04/01/1891) de boekhandel Scheltema & Holkema en werd zo direkteur. Was o.m. agent voor Nederland van de Nederlandsche Dicht- en Kunsthalle. Op 01/01/1893 werd ook Paulus Nijhoff als deelgenoot in de firma opgenomen. Waar Nijhoff vooral de boekhandel beheerde (en het antiquariaat), legde Groesbeek zich heel en al toe op de uitgeverij die omvangrijke werken op kunsthistorisch vlak, etsen en verluchte uitgaven bezorgde. Zo o.m. Villiers de l'Isle-Adam Akëdysseril, 1894 (vertaald door Van Deyssel en verlucht met etsen van Bauer; La jeunesse inaltérable et la vie éternelle, Roemeense volksverhalen, 1898 (met etsen van Bauer en versieringen van Dijsselhof). Groesbeek verschafte ook de nodige middelen voor de uitgave van Sonnetten en Verzen in Terzinen van H.van der Schalk, 1895 (met versieringen van R.Roland Holst). Voor Bauer is Groesbeek steeds handelaar geweest. Daarnaast was hij tevens directeur van de kunsthandel Van Wisselingh in Amsterdam, die later (± 1900) onder de leiding van Theo Nieuwenhuis kwam, en bestuurslid van de Vereeniging van de Boekhandel.

Hegenscheidt, Alfred Frédéric (° St. Jans-Molenbeek, 1866-04-06 - ✝ Menton (Fr.), 1964-02-09)

Hoogleraar in de aardrijkskunde aan de ULB en schrijver.

Medewerker en administrator van Van Nu en Straks. Getrouwd op 02/08/1919 met Madeleine Paule Jeanne Sidonie Heyman.

Hondt, Gustaaf D' (° St.Denijs-Westrem, 1865-07-12 - ✝ Gent, 1938-04-30)

Novellist, romancier, toneelschrijver en -criticus.

Volgde de naturalistische opvattingen van Buysse. Was stadsontvanger te Gent, lid van de Vlaamsche Vereeniging voor Letterkundigen, en in 1897 secretaris van het Gents kunstgenootschap Kunstverbond in Vlaanderen. Schreef o.a. Schetsen en Novellen (1891).

Langendonck, Prosper Antoine Joseph Van (° Brussel, 1862-03-15 - ✝ Brussel, 1920-11-07)

Schrijver en ambtenaar. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Op 23/12/1899 gehuwd met Adèle Wouters.

Lattin, Gustaaf De (° Antwerpen, 1858-01-01 - ✝ Antwerpen, 1918-01-21)

Schrijver, voornamelijk van vrij realistische toneelstukken, o.a. van het door herhaalde opvoeringen in de Antwerpse Poesje bekend gebleven poppenspel De leeuw van Vlaanderen (1894). Mederedacteur van Het tooneelblad (1896-1907), orgaan van de Zuid-Nederlandsche Toneelbond. Bestuurde met zijn vriend F.van Laer van 1905 tot 1912 de Koninklijke Nederlandsche Schouwburg te Antwerpen, waar hij een drastische repertoirevernieuwing doorvoerde. Was vast correspondent voor Antwerpen van Het algemeen handelsblad van Amsterdam.

Leemputten, Frans Van (° Werchter (Leuven), 1850-12-29 - ✝ Schaarbeek, 1914-11-26)

Schilder en docent.

Schamelhout, Gustaaf (° Brussel, 1869-03-25 - ✝ Antwerpen, 1944-01-21)

Arts.

Simons, Leo Mz (° Den Haag, 1862-08-01 - ✝ Rotterdam, 1932-06-11)

Auteur, uitgever (Wereldbibliotheek) en Vondelkenner.

Thorn Prikker, Johan (jan) (° Den Haag, 1869-05-06 - ✝ Keulen, 1932-03-05)

Beeldend kunstenaar.

Velde, Henry Clemens Van De (° Antwerpen, 1863-04-02 - ✝ Zürich, 1957-10-25)

Architect, schilder, sierkunstenaar en essayist. Medeoprichter van Van Nu en Straks. In 1894 gehuwd met Maria Sèthe.

Verlant, Daniël Ernest Alphonse (° Ieper, 1862-02-11 - ✝ Brussel, 1924-02-20)

Algemeen Inspecteur der Fraaie Kunsten bij het Ministerie van Kunsten en Wetenschappen. Studeerde met Y. Gilkin en P. van Langendonck aan het St. Aloysius Instituut te Brussel. Stond bekend om zijn eigenzinnig karakter. Zijn zoon Jacques Verlant was bibliothecaris in de Koninklijke Bibliotheek te Brussel.

Vermeylen, August. (° Brussel, 1872-05-12 - ✝ Ukkel, 1945-01-10)

Hoogleraar, kunsthistoricus en schrijver. Medeoprichter van Van Nu en Straks. Gehuwd met Gabrielle Josephine Pauline Brouhon op 21/09/1897.

Villiers De L'isle-adam, Jean Marie Mathias Philippe Auguste (° Comte de Saint-Brieuc (Bretagne), 1838 - ✝ Parijs, 1889)

Schrijver.

Titel - krant/tijdschrift

Art Moderne, L' (° 1881 - ✝ 1914)

Brussels artistiek weekblad.

Werd, zoals ook La jeune Belgique, bij Wwe Monnom gedrukt. Opgericht door de advocaat Edmond Picard, die toen werd beschouwd als de geestelijke leider van de Brusselse progressieve jongeren. Samen met Octave Maus, de bezieler van de kunstenaarskring Les XX (1884 - 1893), verdedigde hij in l'Art moderne o.m. het impressionisme en het wagnerisme. Het tijdschrift kan in zekere zin beschouwd worden als een voorbode van Van Nu en Straks: vooral Picards uitspraak dat kunst filosofische gedachte, synthese en leven is, wijst in die richting. Medewerkers waren o.a. C.Lemonnier, E.Verhaeren (die ook in de redactie zat), G. Eekhoud, E. De Molder (later schoonzoon van Fél.Rops) en H. van de Velde.

Jeune Belgique, La (° 1881 - ✝ 1897)

Literair tijdschrift.

Nederlandsche Dicht- En Kunsthalle (° 1878 - ✝ 1897)

Cultureel maandblad.

Societe Nouvelle, La (° 1884 - ✝ 1897 - ✝ ;, 1907 - ✝ 1915)

Internationaal tijdschrift voor sociologie, kunsten, wetenschappen en letteren dat te Brussel en Parijs verscheen.

Van 1897 tot 1907 verscheen het onder de titel l'Humanité nouvelle. Dit progressief tijdschrift dat gesticht en geleid werd door F.Brouez, fungeerde als gangmaker voor de opkomende sociologie in België en besteedde heel wat aandacht aan binnen- en buitenlandse anarchistische en socialistische stromingen. Had vele correspondenten. Voor België werkten o.a. mee G. en J.Dwelshauvers, G.Eekhoud en E.Picard.

Tybaert De Kater. Weekblad Voor Verstandige Lieden, Opgesteld Door Zeven Filosofen (° 1890 - ✝ 1960)

'Weekblad voor Verstandige Lieden, Opgesteld door Zeven Filosofen'.

Antwerps Vlaamsgezind hekelblad, opgericht door Lodewijk Jannssen<, L. Krinkels werkte er meer dan dertig jaar aan mee.