[28 januari 1903], Karel van de Woestijne aan Emmanuel de Bom

Titel: [28 januari 1903], Karel van de Woestijne aan Emmanuel de Bom

Auteur: Karel van de Woestijne

Geadresseerde: Emmanuel de Bom

Plaats van verzending:

Datum: 1903-01-28

Brieftype: Brief, geen omslag

Afmetingen: 174 263

Fysieke bijzonderheden: Ongelijnd vel papier dat tot vier schrijfhelften werd gevouwen. Van de beide zijden van het vel is telkens alleen de rechtse schrijfhelft beschreven (p.1 en p.3). Het vel is geperforeerd, kennelijk om de brief in een ringmap te bewaren. Het is onduidelijk wie dat heeft gedaan. Rechts in de bovenhoek, boven de aanspreking, heeft De Bom genoteerd wanneer hij de brief heeft ontvangen: 'ontv[angen] 28 Jan. 1903'.

Bewaarplaats: Letterenhuis, Antwerpen, België

Collectie: W803, nummer 96060/18

Elektronische publicatie: Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie / Centre for Scholarly Editing and Document Studies Gent © Copyright, CTB

Editeur: Bert Van Raemdonck

Promotor: Prof. dr. Yves T'Sjoen, Em. prof. dr. Anne Marie Musschoot

Facsimile's

Beste de Bom,

Ik heb uw "Tijdschrift voor enzoovoort" van 't begin tot het einde uitgelezen,[1] me 't genoegen verschaft er een abonnement op te nemen, en de eer er u werkelijk geluk over te wenschen. Daar is oneindig meê te doen, en, in zooverre mijne zwakke krachten (och arme!) het me toelaten, zal ik, hoewel misschien hoofdzakelijk onrechtstreeksch, meê doen. Eerst, hoop ik, met de vertaling die ik heb gemaakt van een zeer belangrijk werk over "Bind-kunst in Vlaanderen, ter 15e en 16e eeuw" (technisch beschouwd, en beter dan ’t werk van de Vreese), als P[aul] Bergmans, die de auteur is, maar wil![2] — En dan, als gij er belang in stelt, met een opstelleken over de "Heures de Turin"[3] waarvan ik spreek in de eind-nota van mijn boecskin over de Primitieven (lees dat eens: het is niet lang).[4] Maar daar zouden, tot bewijsvoering, reproducties bij moeten: minstens vijf-zes! — Kan dat, en is mijne schamelheid zulke onkosten waard? — Enfin, ik onderwerp u de vraag. Is de zaak zelfs passend in uw tijdschrift-met-den-naam-van-drie-ellen-voor-'nen-frank?

Schrijf me eens daarover éen woordje (om uwe kostbare pen niet al te zeer af te slijten), en word intusschen niet ziek van al dat boeken-stof.

Wie heeft den omslag van uw tijdschrift begaan?[5]

Ik blijf uw

Karel van de woestyne

Annotations

[1] Emmanuel de Bom was een van de drijvende krachten van het Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen (1903-1911). Tot de oorspronkelijke redactie behoorden naast De Bom ook Victor de la Montagne en Willem de Vreese. Het blad verscheen bij de Nederlandsche Boekhandel (later Martinus Nijhoff) en werd gedrukt bij Buschmann. Later nam Ad. Herckenrath de productie van het tijdschrift over.

[2] Het valt moeilijk uit te maken welke publicatie van Paul Bergmans Van de Woestijne bedoelt, enerzijds omdat Bergmans veel werken over dit soort onderwerpen heeft geschreven, anderzijds omdat er daarvan geen bekend is dat specifiek handelt over het onderwerp dat Van de Woestijne hier beschrijft. Een mogelijkheid is alvast het geïllustreerde werk Les imprimeurs à l’étranger: liste géographique des imprimeurs et libraires belges à l’étranger, depuis les origines de l’imprimerie jusq’à la fin du 18e siècle (Gent, Vyt, 1897). Ook van Willem de Vreese zijn heel wat studies over (Middelnederlandse) manuscripten bekend. Van de Woestijne bedoelt misschien het artikel 'Over Middelnederlandsche handschriftkunde in verband met taal- en letterkunde', dat in 1900 in Taal en Letteren was verschenen en ook als aparte overdruk was gepubliceerd ('s-Gravenhage, s.n., 1900). Recenter was De Vreeses bijdrage 'Over eene bibliotheca Neerlandica manuscripta' in de Verslagen en Mededeelingen der Koninklijke Vlaamsche Academie (1902, p. 205-250), die nadien ook als een aparte uitgave is verschenen (Siffer, 1903).

[3] Heures de Turin. Quarante-cinq feuillets à peinture provenant des très belles heures de Jean de France, duc de Berry. Reproduction en phototypie d’apres les originaux de la Bibliotheca Nazionale de Turin et du Musée du Louvre (Parijs, 1902). Het boek werd door de 'Sociétés de l’histoire de France et de l’Ecole des Chartes' aan Léopold Delisle aangeboden, ter gelegenheid van zijn vijftigjarige loopbaan in de Nationale Bibliotheek van Frankrijk. Graaf Paul Durrieu was de editeur van het boek. Het originele manuscript, een prachtig verlucht 15de-eeuws getijdenboek, geniet grote bekendheid vanwege de (in twijfel getrokken) medewerking van de gebroeders Van Eyck. Een deel van het getijdenboek ging verloren bij de brand in de bibliotheek van Turijn begin 1904. Een artikel van Van de Woestijne daarover verscheen inderdaad in het Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen, maar pas in jaargang II (juni 1904), p. 123-35, met als titel 'Het verloren getijdenboek van Turijn' (gedateerd mei 1904).

[4] De Vlaamsche Primitieven. Hoe ze waren te Brugge. Zie brief 15, noot 2. Het boek eindigde inderdaad met een 'Eind-nota' waarin de Heures de Turin ter sprake kwamen.

[5] In zijn retourbrief van 31 januari (zie brief 18) vergeet De Bom de vraag te beantwoorden. De kaft van het Tijdschrift voor Boek- en Bibliotheekwezen was door drukkerij Buschmann ontworpen. Ze droeg het drukkersmerk (een passer) en het devies van Christoffel Plantijn: 'Labore et constantia'.

1
2

Register

Naam - persoon

Bergmans, Paul (° 1868 - ✝ 1935)

Kort na de eeuwwisseling was hij tweede onderbibliothecaris van de Gentse universiteitsbibliotheek. In 1919 werd hij er hoofdbibliothecaris. Bergmans, doctor in de wijsbegeerte en de letteren en kandidaat in de rechten, was ook decennialang betrokken bij de uitgave van de Biographie Nationale en was een tijdje secretaris van de Cercle Artistique et Littéraire in Gent.

Delisle, Léopold (° 1826 - ✝ 1910)

Bibliothecaris en archivaris, paleograaf en historicus. In 1874 kwam hij aan het hoofd van de 'Bibliothèque Nationale' van Frankrijk. In 1905 werd hij op 79-jarige leeftijd gedwongen een stap opzij te zetten.

Durrieu, (graaf) Paul (° 1855 - ✝ 1925)

Archivaris, kunsthistoricus en specialist in verband met oude, verluchte manuscripten. Tussen 1885 en 1902 werkte hij in het Louvre in Parijs. Hij is de editeur van de Heures de Turin, waarin hij als eerste een gelijkenis opmerkte met het werk van de gebroeders Van Eyck.

Herckenrath, Adolf (° 1879 - ✝ 1958)

Dichter, toneelschrijver, boekhandelaar en drukker. Hij was een klasgenoot van Van de Woestijne, en vooral tijdens hun jeugd waren ze goed bevriend. Van de Woestijnes Laethemsche brieven over de lente zijn aan hem gericht.

Montagne, Victor dela (° 1854 - ✝ 1915)

Bibliofiel, dichter en vriend van Emmanuel de Bom, die in 1907 zijn twee dichtbundels heeft heruitgegeven. Medestichter van het Tijdschrift voor Boek- en bibliotheekwezen. Hij vervulde verscheidene functies binnen het Ministerie van Justitie, waarvan hij uiteindelijk directeur werd.

Plantijn, Christoffel (° 1520 - ✝ 1589)

Uitgever en drukker. Geboren in de omgeving van Tours en opgegroeid in Frankrijk, vestigde hij zich omstreeks 1549 als boekbinder in Antwerpen. In 1555 vatte hij zijn activiteiten als drukker aan. De Officina Plantiniana groeide uit tot een van de belangrijkste drukkerijen van Europa.

Vreese, Willem de (° 1869 - ✝ 1938)

Gentse taalgeleerde, hoogleraar, bibliothecaris en publicist die heel zijn leven ijverde voor een zuivere Nederlandse standaardtaal, het 'ABN'. Hij was medestichter en voorzitter van de Vlaamsgezinde leerlingenkring van het Gentse atheneum, 'De Heremans' Zonen' (1885), waarvan Van de Woestijne in 1892 lid werd.