Beste Manuël.
Wij hebben van morgen uwen brief[1] bij onzen eersten boterham ontvangen; en hebben wij dezen in haaste verslonden, dan was het om genen gezapiger te kunnen genieten.
En de gansche dag heb ik er aan gedacht, Manuël. Ge moogt wel zeggen, gij, dat ge me goed hebt vastgehouden. Ik heb, met de gedachte aan u, daareven éen en ander over poëzie geschreven, dat goed zal zijn, door uwe schuld.[2]
Zie, Mane, waart ge in 1895 "het beste Gevoel van Vlaanderen", in 1904 zijt ge mij toch een vriend geworden;[3] — gelijk ik niet dacht dat er in de literaire wereld van Vlaanderen voor mij nog te vinden waren. En ik zeg het u zonder blague.[*] 't Is goed, dat ge me zoo schrijft, en 't geeft sterkte,... al is het niet zonder eenige wroeging te wekken om te hebben laten voorbijgaan, jaren lang, wat me vóor jaren werd geboden reeds, in even schoonen eenvoud.
— Want ik was toen niet slechter dan nu, geloof ik, en gij waart toch even goed en mild. Maar de vriendjes en de literatuur!... Mais passons, wilt ge? 't En is niet met in oude modder te roeren dat ge den vijver zuiver en glad krijgt. Laat de modder op den grond: de helderheid van den spiegel zal des te schooner zijn. En ik geloof wel, Mane, dat hij voor ons, dichter bijeen nu gedeeltelijk omdat we beiden vrede hebben gevonden in ons en in ons huishouden, niet zoo licht tanen zal...
... Maar niet sentimenteel worden!...
— 't Voorgevallene met Aug[ust Vermeylen] verwondert me geenszins.[4] Dat is ne kopmensch, die er plezier in vindt zijdeworm te spelen. Wie zal de zijde ontwermen? Hij-zelf niet.[*]
— En 't is werkelijk zonde dat ge hem nog vergelijkt met Claus: dees trillend en lillend lichaam bij dat "Gehirn."[*] Neen, Claus is misschien niet geheel de Natuur (en men moet een artiest alleen vragen dat hij volmaakt geeft wat hij kan geven: en daar is Claus een Meester); maar Vermeylen is niets van de Natuur; een woud is iets anders dan systematisch-geplante boomen, en een onweêr iets anders dan 't effect van een electrisch speelding.
O, gelukkige menschen als Streuvels, en Claus! Zíj zijn zuiver... En wíj? Wij zijn nog méer met modder bekletst dan de intellectuëelen à la Vermeylen. Want zíj wanen zich zuiver; terwijl wij ál te zeer zien, dat ons kleed is bevuild!...
Maar er is redding, omdat er antiseptieken en preventieven bestaan.[*] Ben ik een beetje gelukkiger geworden in mijn werk en in mijn literair leven, dan is het omdat ik, behalve Louis Ontrop dien ik vertrouw, en u dien ik heb leeren naar waarde schatten, ieder heb gevlucht. Ik vergeet van Langendonck:[5] ook híj heeft me bewezen een groot vriend te zijn, — niet omdat hij nu een artikel over mij schrijft, zulle![6] maar hij heeft me meer dan wie dienst bewezen als ik in den nood was, en dat vergeet ik niet. En buiten die luttele vrienden: éen, gíj, met wien ik onmiddellijk blij of treurig mag zijn zonder achterdocht, de twee anderen die een beetje wegschemeren maar waar ik gaarne aan denk, heb ik geen behoeften, — allerminst aan enthoesiastische droogstoppels (want dat is hun juiste beteekenis) als Vermeylen en anderen.
Maar ik babbel, terwijl ik u nieuws meê te deelen heb. De bon-mama van ons Mariëtte heeft een villa in Blankenberghe gehuurd voor het seizoen, en nu moeten we daar gaan wonen voor een week: van Zondag aanstaande tot acht dagen daarna.[7] Dat is nu goed voor mijn vrêwe en voor den kleine, en 't is goed voor "de zwijnen van Kirkè"[8] die zeelucht noodig hadden om te volgroeien. We vertrekken dus.
Niet echter zonder u te hebben teruggezien, hopen wij. Want het is afgesproken, nietwaar, dat ge Zaturdag aanstaande komt? Ik veeg mijn botten aan de firma erven van de Woestyne,[*] en ben dus uw zoolang 't u blieft over mij te beschikken. Jammer dat het voor niet langer dan een namiddag mag zijn!... Maar ge komt spoedig terug, niet?
En nu, tot slot (want het wordt pikdonker): ik verbied u, nog over Laethem te schrijven, tenzij in "Verlangen",[9]... dat ook míjn verlangen wordt. Ge doet mij en Mariëtte werkelijken heimwee krijgen, gij!... Zwijg er dus over... totdat wij er samen kunnen terugkeeren.
En nu, ons beider beste groeten aan u en vrouwe Nora. Wij hopen u over kort te komen lastig vallen; de volgende maand wellicht, als alles goed gaat. Intusschen, geloof ons, hartelijk verkleefd,
Uw beider
Mariette en Karel.
Annotations
[1] Mogelijk gaat het om brief 58, al is het dan niet duidelijk op welke passage Van de Woestijne alludeert, dat De Bom hem 'goed' heeft 'vastgehouden'. Waarschijnlijk gaat het dus om een niet bewaarde brief.
[2] Waarschijnlijk gaat het om deze 'Literaire kroniek': Karel van de Woestijne, 'Literaire kroniek. Eenige dichters', in: Vlaanderen, jrg. 2, nr. 9 (september 1904), p. 419-437.
[3] Het valt moeilijk te bepalen waarop Van de Woestijne met 'het beste Gevoel van Vlaanderen' precies alludeert. Misschien is De Bom ooit zo genoemd vanwege zijn neus voor literair talent of vanwege zijn 'gevoelige' proza uit die tijd.
[*] 'Blague' (Fr.): grap. 'Zonder blague': ernstig.
[4] Het is gissen wat Van de Woestijne bedoelt met 'het voorgevallene', maar wellicht is het een verwijzing naar de discussie over Jacques Mesnils verhaal 'Wellust' in 1901. Zie brief 57, noot 2.
[*] 'Kopmensch': Van de Woestijne lijkt te willen beweren dat August Vermeylen een zuiver op ratio gerichte man was. Het is minder duidelijk waarom hij Vermeylen ook een 'zijdeworm' noemt. Mogelijk bedoelt hij dat Vermeylen als het ware een web spon waarin anderen verstrikt geraakten, dat hij met andere woorden een intrigant was. 'Ontwermen': ontwormen.
[*] 'Gehirn' (D.): brein, verstand.
[*] 'Antiseptieken': medicijnen die besmetting tegengaan. 'Preventieven': medicijnen die besmetting voorkomen.
[5] Van de Woestijne was een bewonderaar van Prosper van Langendonck, en die bewondering was wederzijds. Getuige daarvan is Van Langendoncks recensie van Het vader-huis (zie [6]).
[6] Prosper van Langendonck, 'Het vaderhuis', in: Vlaanderen, jrg. 2, nr. 12 (december 1904), p. 568-575.
[7] De Van de Woestijnes zouden uiteindelijk naar Sint-Amandsberg terugkeren op 16 augustus 1904 en daar de dag nadien aankomen. Zie brief 65, noot 2.
[*] 'Botten': laarzen. Zie ook brief 31, noot 9.
[9] Uit de correspondentie van De Bom blijkt dat Verlangen de titel was van een roman waaraan hij werkte. Waarschijnlijk is de roman nooit voltooid; hij werd in elk geval nooit gepubliceerd.
