[2 september 1913], Karel van de Woestijne aan Emmanuel de Bom

Titel: [2 september 1913], Karel van de Woestijne aan Emmanuel de Bom

Auteur: Karel van de Woestijne

Geadresseerde: Emmanuel de Bom

Plaats van verzending: Pamel

Datum: 1913-09-02

Brieftype: Brief, geen omslag

Afmetingen: 236 150

Fysieke bijzonderheden: Blauw vel dat doormidden is gevouwen. De binnenste twee helften zijn gebruikt voor de brief zelf, de buitenste twee helften doen dienst als envelop. Rechts in de bovenhoek heeft (wellicht) De Bom met een rood potlood een datering toegevoegd: '2 Sept 13'.

Bewaarplaats: Letterenhuis, Antwerpen, België

Collectie: W803, nummer 96060/277

Elektronische publicatie: Centrum voor Teksteditie en Bronnenstudie / Centre for Scholarly Editing and Document Studies Gent © Copyright, CTB

Editeur: Bert Van Raemdonck

Promotor: Prof. dr. Yves T'Sjoen, Em. prof. dr. Anne Marie Musschoot

Facsimile's

PAMEL 2 IX 13 10-11

Aan Manuël de Bom
Huyze ten Heuvel
te Calmpthout
(Antwerpen)

ANTWERPEN 1 ANVERS 1 2 IX 1913 15-16

CALMPTHOUT 3 IX 1913 5-6

Wélgenaamde Emmanuël!

Hieringesloten gelieve te vinden een chêque groot vijfhonderd frank (500 fr.) op de "Comptoir International des Hypothèses", als voorschot...[1]

't Is maar dat ik hier zitte te schrijven, o bronne van vriendschap en geldelijk inkomen, onder zoowaar een perelaar, nergens elders dan op het heerlijke landgoed van Dr. Borginon, volks-vertegenwoordiger, Op den Dries, te LedeberghPamel (Brabant), en zij hebben alle inktpotten van de wereld weggestopt, om mij te beletten te werken, — en zoo hope ik een goede acht dagen van mijn leven te slijten, als 't God belieft.[2]

Maar daar komt gij den angst in mijne borst wakkerschudden. — Ja, ja, dat plan lacht mij wel toe, en de duizend frank nog meer, Maar de mogelijkheid van dat alles!? Ge spreekt gij van die Simonsche 1000 ballen alsof ik ze maar op te strijken had![3] Hebt gij misschien met hem daarover kontrakt gemaakt?... Gij schrijft, in drukletters nogal, een "ZEER ERNSTIG", dat mij verontrust!![4]

En verder dan: ik bezit geene enkele dier kronieken (Hebt gij ze soms, volledig, in de Bibliotheek?), noch de collectie van "Vlaanderen", waar anders ook wel uit te zanten zou zijn voor zóón bundel.[*] — En dan: ziet gij mij dat allemaal nog eens over gaan schrijven?

Manuël, gij zijt nu al zoover gegaan in deze zaak, ga nu nog een beetje verder, sivoeplee, en schrijf mij in 't zakelijke hoe gij over dit alles denkt.

Dank, vrienden, voor Uwe vorige maren. Ik moet u nog iets vertellen, Manuël, over mijn "Ontgoochelde Gast", die Elisa Johan de Meester absoluut wil hebben voor den Gids.[5]

Maar 't zal voor eene volgende ontboezeminge zijn.

Daâg, gulder tweeë!

Karel

Annotations

[1] Zie [3]. Van de Woestijne vindt het vooruitzicht op de duizend frank honorarium die De Bom vooropstelt, voorbarig en hypothetisch. Hij verzint daarom deze fictieve bank 'des Hypothèses'.

[2] Van de Woestijne en zijn gezin waren goed bevriend met de familie Borginon. Tussen april 1917 en oktober 1918 kregen ze zelfs onderdak bij de dokter thuis, in Pamel-Ledeberg (nu Roosdaal). Begin september 1913 kregen ze daarvan al een voorproefje tijdens een vakantieverblijf bij hen thuis. Of de inktpotten echt waren weggestopt, opdat Van de Woestijne zo weinig mogelijk zou werken, valt te betwijfelen, maar deze brief is wel met een potlood geschreven, wat Van de Woestijne zelden deed. Over de 'Pamelse periode' van Van de Woestijne, zie M. Rutten, 'Karel van de Woestijne te Pamel', in: Spiegel der Letteren, jrg. 13 (1970-1971), p. 112-131.

[3] De Bom heeft Van de Woestijne in een niet bewaarde brief blijkbaar aangeraden om na de publicatie van Kunst en Geest in Vlaanderen (1911) opnieuw enkele kunsthistorische beschouwingen te bundelen en te laten uitgeven, bijvoorbeeld door de Wereldbiliotheek van Leo Simons. De talrijke kritieken en kronieken die Van de Woestijne in Vlaanderen had gepubliceerd, kwamen daarvoor in aanmerking. Volgens De Bom kon Van de Woestijne daar gemakkelijk 1.000 frank mee verdienen. Het plan is niet uitgevoerd. Pas in 1928, met de publicatie van de twee delen van De schroeflijn, zouden er opnieuw beschouwende teksten van Van de Woestijne in boekvorm verschijnen.

[4] De Bom zal dat opnieuw doen in zijn antwoordbrief (zie brief 351).

[*] '(Uit-)zanten': bij elkaar zoeken, verzamelen.

[5] In verband met De ontgoochelde gast, zie brief 334, noot 7.

1
2

Register

Naam - persoon

Borginon, Gustave (° 1852 - ✝ 1922)

Arts en politicus. Van 1900 tot 1910 en van 1912 tot 1919 was hij volksvertegenwoordiger voor de katholieken. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verleenden hij en zijn gezin in Pamel een tijdje onderdak aan Van de Woestijnes. Hij behoort tot een familie van Vlaamsgezinden, waarvan zijn neef Hendrik, politicus en advocaat (1890-1985), wellicht de bekendste was.

Meester, Johan de (° 1860 - ✝ 1931)

Prozaschrijver en journalist. Tussen 1886 en 1891 was hij vanuit Parijs correspondent voor het Handelsblad, om vervolgens tot 1927 als criticus te werken voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant. Het proza van De Meester (o.m. Een huwelijk, 1890 – Zeven vertellingen, 1899 – Louise van Breedevoort, 1903 en Geertje, 1905) is vaak neerslachtig van toon.

Simons, Leo (° 1862 - ✝ 1932)

Joodse Nederlander die werkte als theatercriticus en redacteur van het weekblad Hollandia (1889-1903). Oprichter van de 'Maatschappij voor Goede en Goedkoope Lectuur', beter bekend als de Wereldbibliotheek (1905). Hij gaf aan vele Vlaamse schrijvers de kans om in zijn fonds te publiceren en was zeer goed bevriend met De Bom. Zie onder meer de studie Oog voor Vlaanderen. Leo Simons en de Vlaamse ontvoogdingsstrijd van Willem van den Steene (Gent, KANTL, 2001).